تا چند دهه قبل، شغل کارمندی داشتن، مزیتی بود که افراد زیادی رویای آن را در سر می‌پروراندند. اما از چند سال گذشته و با افزایش فشارهای اقتصادی، حقوق کارمندی دیگر پاسخگوی بسیاری از نیازهای خانواده‌ها نیست. همین مسئله باعث شده مزد ماهیانه کارمندان و کارگران که تحت عنوان «حقوق وزارت کار» معرفی می‌شود؛ محل مناقشه بسیاری باشد.
بر اساس تورم سالانه و شرایط اقتصادی، هر سال حقوق وزارت کار مقداری افزایش می‌یابد. اما بسیاری اعتقاد دارند این افزایش حقوق همچنان برای گذران زندگی کارمندان و کارگران کافی نیست. این در حالی است که برخی از واحدهای خصوصی، از پرداخت همین حقوق به کارکنان خودداری می‌کنند. از آنجا که نرخ بیکاری اعلام شده در تابستان سال جاری ۹٫۵% بوده است؛ بسیاری افراد بدون توجه به قوانین و تنها برای رهایی از بیکاری تن به هر شغلی می‌دهند.
برای آشنایی کامل با حقوق و دستمزد وزارت کار می‌توانید به مقاله‌ی «حقوق وزارت کار؛ آیا حقوق قانونی‌تان را دریافت می‌کنید؟» مراجعه کنید. برای این کار می‌توانید از لینک https://jobvision.ir/blog/labor-ministry-salary/ استفاده نمایید.
حقوق وزارت کار چیست و چه قوانینی دارد؟
هر سال در لایحه بودجه، دولت مقدار افزایش حقوق کارمندان دولت را اعلام می‌کند و در صورت تصویب مجلس، اعمال خواهد شد. معمولا همین میزان افزایش برای حقوق کارگر هم در نظر گرفته می‌شود؛ اما این عدد باید در شورای عالی کار تصویب شود.
شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل می‌شود و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.
در حقوق پرداختی، به غیر از مبلغ پایه، ردیف‌هایی مانند حق مسکن، حق خواروبار، حق اولاد و پایه سنوات هم در نظر گرفته می‌شود که پرداخت آن به کارگر ضروری است. البته توجه داشته باشید که در قانون کار، کارمندان بخش خصوصی هم کارگر محسوب می‌شوند. بنابراین به غیر از صاحبان مشاغل آزاد، بقیه مشاغل از این قانون پیروی می‌کنند. البته دولت و برخی نهادهای دیگر، قانون دیگری هم دارند که بر حقوق آنها تاثیرگذار است.
معمولا برای محاسبه حقوق وزارت کار، حداقل حقوق روزانه را محاسبه می‌کنند. در قانون کار، ۴۴ ساعت کار هفتگی اجباری است و بیشتر از آن اضافه کار محسوب می‌شود. بر این اساس بسیاری از سازمان‌ها به‌جای شش روز با هفت ساعت و بیست دقیقه کار، ترجیح می‌دهند پنج روز کاری با ساعات کاری بیشتر داشته باشند.
در جدول زیر می‌توانید مبلغ حقوق و دستمزد سال ۹۹ را برای کرگران مشاهده نمایید:
حقوق وزارت کار مطابق با چه قوانینی افزایش میابد؟
در سند جامع حمایت از کارگر یا همان قانون کار، اشاره شده که تمامی کارمندان و کارگران تحت پوشش این قانون قرار می‌گیرند. بر همین اساس وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی، تعیین حقوق کارگران و کارمندان را بر عهده دارد. دولت هر ساله در لایحه بودجه، درصد پیشنهادی برای افزایش حقوق کارمندان را به مجلس ارائه می‌دهد. اگر این رقم در مجلس تصویب شود؛ از سال بعد این میزان افزایش دستمزد برای کارمندان دولت اعمال خواهد شد. اما برای کارگران و کارمندان بخش خصوصی داستان به همین‌جا ختم نمی‌شود.
حداقل حقوق و دستمزد برای کارگران، در شورای عالی کار تعیین می‌شود. این شورا از نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل شده و حقوق و مزایای کارگران در سال جدید را مورد بررسی قرار می‌دهند. پرداخت نرخ تعیین‌شده توسط این شورا، به کارگران الزامی است. البته عدم امنیت شغلی باعث شده بسیاری از افراد به کارهایی با حقوق کمتر از حداقل هم رضایت بدهند.
بر مبنای قانون کار، درصد افزایش مزد به دو عامل اصلی بستگی دارد:
میزان تورم سالیانه
هزینه سبد معیشت خانوار
کارشناسان در دولت و سایر نهادها، با بررسی این دو عدد، نرخ افزایش درآمد و حقوق را مشخص و تصویب می‌کنند. بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، نرخ تورم سالیانه در آبان ماه ۹۹ به ۲۹٪ رسیده است. هزینه سبد معیشت خانوده در هر سال هم توسط کمیته دستمزد که زیرمجموعه شورای عالی کار به‌شمار می‌رود؛ محاسبه و اعلام می‌شود.
نگاهی کلی به قانون کار و فصل‌های اصلی آن
در سال ۱۳۶۹ و پس از مدت‌ها کش و قوس بر سر جزئیات، سند جامع حمایت از حقوق کارگر، به تصویب رسید. این قانون در دوازده فصل کلی تدوین شده است و در آن سعی شده به تمام مسائل بین کارگر و کارفرما رسیدگی شود. این دوازده فصل شامل موارد زیر است:
تعاریف و اصول کلی
قرارداد کار: در این فصل درباره قرارداد صحبت می‌شود. بر این مبنا، الزامی است که در قرارداد نوع کار و حرفه، حقوق دریافتی، ساعات کاری، محل کارگاه، تاریخ عقد قرارداد، مرخصی و تعطیلات، ذکر شود.
شرایط کار: این فصل شامل موارد زیر است: حق‌السعی کارگر، مدت زمان قرارداد، مرخصی‌ها و تعطیلات مشخص شده برای کارگر، شرایط کار برای زنان و نوجوانان.
حفاظت فنی و بهداشت کار
آموزش و اشتغال: در این فصل مباحث مرتبط با کارآموزی و اشتغال اتباع بیگانه بررسی می‌شود. ذکر این نکته ضروری است که اتباع بیگانه تنها در صورتی می‌توانند مشغول به کار شوند که علاوه بر پروانه اشتفال، ویزای کار هم داشته باشند.
تشکل‌های کارگری و کارفرمایی
مذاکرات و پیمان‌های دسته‌جمعی کار
خدمات رفاهی کارگران
مراجع حل اختلاف
شورای عالی کار
جرایم و مجازات‌ها
مقررات متفرقه
همان‌گونه که می‌بینید در فصل دوم این قانون درباره حق‌السعی یا همان حقوق کارگر صحبت شده است.
مزایای پایان سال و نحوه‌ی محاسبه‌ی آنها
در روزهای پایانی سال که همه در شوق و تکاپوی فرارسیدن سال جدید هستند؛ کارگران و کارمندان باید با دغدغه محاسبه و دریافت عیدی و سنوات دست و پنجه نرم کنند. این مبالغ از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط کار در نظر گرفته شده است؛ اما برخی کم‌کاری‌های صورت گرفته از سوی کارفرما، باعث شده شیرینی این عیدی به کام کارگران و کارمندان تلخ شود.
سازمان تامین اجتماعی کارفرما را موظف به پرداخت این مبالغ کرده است تا گره‌ای از کار کارمندان در ایام ابتدایی سال بگشاید؛ البته لازم به ذکر است که این مبالغ تنها در پایان سال پرداخت نمی‌شود و اگر قصد جدایی از سازمان در هر زمانی از سال را دارید؛ هم‌اندازه کارکردتان این مبالغ را دریافت خواهید کرد. همچنین با دریافت این مزایا، انگیزه کارگر و کارمند را برای سال جدید بیشتر شده و بازدهی آنان بالاتر می‌رود.
برای آشنایی کامل با عیدی و سنوات می‌توانید به مقاله‌ی «عیدی و سنوات؛ دغدغه‌ی روزهای پایانی سال» در بلاگ کاریابی آنلاین «جاب ویژن» مراجعه کنید.
کارفرما باید چه مقدار عیدی به کارکنان خود بپردازد؟
فردی که یک سال گذشته در واحد کارگاهی مشغول بوده باشد؛ در پایان سال مبلغی برابر با دو برابر حقوق پایه ماهیانه خود به عنوان عیدی دریافت خواهد کرد. اگر میزان کارکرد شما از یک سال کمتر باشد؛ تعداد ماه‌هایی که مشغول به‌کار بوده‌اید را در دو برابر حقوق پایه ماهیانه‌تان ضرب کرده و به ۱۲ تقسیم کنید. البته برای محاسبه دقیق‌تر معمولا از حقوق و دستمزد روزانه استفاده می‌شود.
سقف عیدی که فردی می‌تواند دریافت کند؛ برابر با سه برابر حداقل حقوق مزد در آن سال است. حداقل مزد تعیین شده در سال ۹۹ برابر با یک میلیون و نهصد و یازده هزار تومان است. بنابراین عیدی پرداختی در پایان سال ۹۹ نمی‌تواند بیشتر از ۵۷۳۱۲۰۰ تومان باشد. حداقل عیدی تعیین شده برای فردی که یک سال سابقه کار دارد هم برابر با ۳۸۲۰۸۰۰ تومان خواهد بود.
در سال ۱۳۹۹، چه کسانی عیدی می‌گیرند؟
در قانون کار، علاوه بر حقوق کارگر، مزایای دریافتی دیگری هم برای او تعریف شده است که عیدی و سنوات از آن جمله هستند. کارفرما موظف است در پایان سال، مبلغ مشخصی تحت عنوان عیدی به کارگر پرداخت نماید. همان‌طور که می‌دانید؛ کارمندان بخش خصوصی هم در قانون کار، جزء کارگران محسوب می‌شوند. البته عیدی سال ۹۹ کارمندان دولت، با نرخ متفاوتی محاسبه می‌شود که در بخش‌های بعدی بیشتر در این رابطه صحبت خواهیم کرد.
بنا بر قانون کار، عیدی به تمام کسانی که پاره وقت یا تمام وقت، استخدامی یا قراردادی و… مشغول به کار بوده‌اند؛ تعلق می‌گیرد. در اصل این مبلغ کمک هزینه‌ای برای جبران کمبود حقوق در طول سال است. حق سنوات یا حق پایان خدمت هم بر عهده کارفرماست و در اواخر سال یا هنگام استعفا یا اخراج به کارگر و کارمند پرداخت می‌شود.
کارفرما باید چه میزان سنوات به کارکنان خود بپردازد؟
سنوات یکی از مزایای اجباری است که در پایان سال کاری به کارگر یا کارمند پرداخت می‌شود. مبلغ حق سنوات به‌ازای هر یک سال برابر با یک ماه از حقوق‌تان خواهد بود. توجه داشته باشید که این مبلغ در هر صورت به شما تعلق می‌گیرد و حتی استعفا از کار در هر زمانی یا ترک کار هم مانع از دریافت سنوات نخواهد شد. البته حق سنوات با پایه سنوات متفاوت است. فرمول محاسبه سنوات به شکل زیر است:
تعداد ماه‌های کارکرد × آخرین پایه حقوق⁄ ۱۲
به‌طور مثال اگر از ابتدای مهر ماه در سازمان استخدام شده‌اید و حقوق پایه‌تان دو میلیون تومان است؛ در پایان سال مبلغی برابر با یک میلیون تومان به‌عنوان حق سنوات دریافت خواهید کرد. البته ممکن است کارفرما حق سنوات را در پایان سال نپردازد و تصمیم بگیرد سنوات تمام سال‌هایی که کار کرده‌اید را یک‌جا هنگام فراغت از کار به شما پرداخت کند.
در این‌صورت هنگام تسویه حساب، سنوات تمام سال‌های خدمت بر اساس حقوق ماه آخرتان محاسبه خواهد شد. به طور‌مثال اگرشش سال است که در سازمانی مشغول به کار هستید و حقوق سال‌های اولیه شما کمتر از دو میلیون تومان بوده اما در سال آخر ۵ میلیون تومان دریافت کرده‌اید؛ سنوات شما هنگام فراغت از کار برابر با ۳۰ میلیون تومان خواهد بود.
چقدر از عیدی شما در سال ۹۹ به عنوان مالیات کسر می‌شود؟
مبلغ عیدی هم مانند حقوق، مشمول مالیات می‌شود. البته سقف سه میلیون تومانی برای معافیت مالیاتی هم در نظر گرفته شده است. به این معنا که اگر عیدی سال ۹۹ شما از سه میلیون بیشتر باشد؛ باید مقداری از آن را به‌عنوان مالیات به نهادهای مربوطه پرداخت کنید. البته این مالیات تنها به مبلغ مازاد سه میلیون تومان تعلق می‌گیرد.
مالیات بر عیدی از طریق فرمول زیر محاسبه می‌شود:
(میزان عیدی دریافتی شما- ۳ میلیون تومان)× نرخ مالیات بر عیدی در سال جاری= میزان مالیات
نرخ مالیات سال جاری را هم می‌توانید از نهادهای مالیاتی مربوطه دریافت کنید.
کارفرمایان باید چه میزان حق اولاد به کارکنان خود بپردازند؟
بدون شک هزینه‌های روزمره فرد مجرد با شخصی که چند فرزند دارد متفاوت است. این مسئله از چشم قانون‌گذار دور نمانده و مبلغی که تحت عنوان «حق اولاد» پرداخت می‌شود؛ برای جبران همین هزینه‌ها در نظر گرفته شده است. البته استفاده از این حق، دو شرط اساسی دارد:
باید حداقل ۷۲۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشید.
فرزندان تحت تکفل شما، یا زیر ۱۸ سال داشته باشند یا تنها به تحصیل مشغول باشند و یا مطابق با نظر کمیسیون پزشکی از کارافتاده باشند.
تا پیش از این، حق اولاد تنها به دو فرزند تعلق می‌گرفت. اما در حال حاضر در صورت امکان باید به‌ازای تمامی فرزندان این مبلغ پرداخت شود. بر اساس قانون، داشتن هر فرزند مبلغی برابر با مزد سه روز را به حقوق کارگر می‌افزاید.
بنابراین افراد دارای یک فرزند در سال ۹۹، ماهیانه مبلغ ۱۹۱ هزار تومان و افراد دارای دو فرزند مبلغ ۳۸۲ هزار تومان را اضافه بر حقوق پایه وزارت کار دریافت خواهند کرد.
برای آشنایی بیشتر با حقوق وزارت کار و دیگر مزایایی که کارفرما باید به شما بپردازد، کلیک کنید.
حقوق وزارت کار برای چه کسانی تعریف شده است؟
هر سال دولت مبالغی را به عنوان حقوق وزارت کار مشخص می‌کند. این مبالغ شامل مستمری بازنشستگان، حقوق کارمندان دولت و کارگران می‌شود. بر اساس قانون کار، به‌غیر از کارمندان دولتی، سایر افراد استخدام‌شده در واحدهای صنفی کارگر محسوب می‌شوند. بنابراین با هر مدرک و جایگاهی، اگر در یک واحد خصوصی استخدام شده‌اید؛ در قانون با عنوان کارگر شناخته خواهید شد.
در بخش قبلی اشاره شد که پس از تصویب افزایش حقوق در لایحه بودجه، کارفرما موظف است این مبلغ را به کارگر بپردازد. پس اگر کارفرمای شما مبلغی کمتر از حداقل حقوق وزارت کار به شما پرداخت می‌کند؛ می‌توانید از او شکایت کنید.
Kommentare