تعیین میزان افزایش حقوق کارگری در سال بعد همیشه یکی از دغدغه‌ها و نگرانی‌های شاغلین در روزهای پایانی سال بوده است. افزایش هزینه‌ها و تورم، فشار بسیار زیادی به قشر کارگر وارد کرده و بسیاری معتقدند که حداقل حقوق کارگری تناسبی با وضعیت معیشتی موجود ندارد و پاسخگوی هزینه‌های خانوارهای کارگری نیست.
اگر نگاهی به آگهی‌های شغلی امسال داشته باشید، متوجه خواهید شد که اغلب کارفرمایان حقوق و دستمزد کارگر بالاتر از حقوق وزارت کار پیشنهاد می‌کنند.
با اینکه حقوق و دستمزد سال ۱۴۰۰ به میزان ۳۹ درصد برای کارگران و ۲۵ درصد برای کارکنان دولت افزایش یافته‌است، ولی همچنان درآمدهای این قشرهای جامعه اختلاف زیادی با خط فقر ۱۰ میلیونی دارند. به همین دلیل کمتر کسی حاضر است با حقوق وزارت کاری استخدام شود و خیلی‌ها بیکاری را به کار کردن با این حقوق ترجیح می‌دهند.
نگرانی از تامین هزینه‌های خانواده، عدم امنیت شغلی و فشارهای روزافزون اقتصادی و روانی، مشکلات روزمره‌ای هستند که کارگران و کارمندان با آنها دست‌وپنجه نرم می‌کنند. در این میان تنها کاری که از دست این افراد برمی‌آید؛ انتظار برای تصویب قانون افزایش حقوق در مجلس و شورای عالی کار است.
حقوق و دستمزد دز دو مؤلفه‌ی دستمزد روزانه و مزایای کارگری مثل اضافه‌کاری، پایه سنوات، عیدی، سنوات، بیمه، بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد و ... تشکیل می‌شود.
در روزهای پایانی سال که همه در شوق و تکاپوی فرارسیدن سال جدید هستند؛ کارگران و کارمندان باید با دغدغه محاسبه و دریافت عیدی و سنوات دست و پنجه نرم کنند. این مبالغ از سوی سازمان تامین اجتماعی برای بهبود شرایط کار در نظر گرفته شده است؛ اما برخی کم‌کاری‌های صورت گرفته از سوی کارفرما، باعث شده شیرینی این عیدی به کام کارگران و کارمندان تلخ شود.
یکی دیگر از مشکلات روزهای پایانی سال، دغدغه‌ی مطرح کردن درخواست افزایش حقوق با کارفرما است. بیشتر کارمندان و کارگران دغدغه بستن قرار داد برای سال جدید را دارند و اینکه چگونه باید مسئله درخواست افزایش حقوق خود را مطرح کنند.
حقوق وزارت کاری چیست و چگونه تعیین می‌شود؟
بر اساس تورم سالانه و شرایط اقتصادی، هر سال حقوق وزارت کار مقداری افزایش می‌یابد. اما بسیاری اعتقاد دارند این افزایش حقوق همچنان برای گذران زندگی کارمندان و کارگران کافی نیست. این در حالی است که برخی از واحدهای خصوصی، از پرداخت همین حقوق به کارکنان خودداری می‌کنند.
سند جامع حمایت از حقوق کارگر در سال ۱۳۶۹ در دوازده فصل کلی تدوین و تصویب شد. از آن زمان این سند، مبنای تمامی تصمیم گیری‌ها راجع به حق و حقوق کارگران و شاغلین خواهد بود. بسیاری از مفاهیم مثل حداقل مزد، حق سنوات، حق بیمه، حق السعی و اصطلاحاتی مانند آن که در مورد حقوق و دستمزد می‌شنوید تعریف مشخصی در قانون کار دارد.
هر سال در لایحه بودجه، دولت مقدار افزایش حقوق کارمندان دولت را اعلام می‌کند و در صورت تصویب مجلس، اعمال خواهد شد. معمولا همین میزان افزایش برای حقوق کارگر هم در نظر گرفته می‌شود؛ اما این عدد باید در شورای عالی کار تصویب شود.
کارگر به فردی گفته می‌شود که در ازای کار درخواستی برای کارفرما، مزد و حقوق دریافت می‌کند و به دو دسته کارگر مشمول قانون کار و کارگر غیرمشمول قانون کار دسته بندی می‌شود. لازم به ذکر است کارمندان شرکت‌های خصوصی هم بر طبق قانون، مشمول قوانین کارگری محسوب می‌شوند.
شورای عالی کار با حضور نمایندگان سه گروه کارگران، کارفرمایان و دولت تشکیل می‌شود و حق و حقوق کارگران در آنجا مورد بررسی قرار می‌گیرد. مبلغی که در این شورا به تصویب برسد؛ حداقل حقوقی است که باید حتما توسط کارفرما به کارگر پرداخت شود.
جموع مبلغ مزد و مزایای نقدی و غیرنقدی که به کارگر مشمول قانون کار تعلق پیدا می‌کند. مزد و حقوق، کمک عایله مندی، هزینه مسکن، خواربار و ایاب و ذهاب، پاداش افزایش تولید و نظایر آن بخشی از موارد مبلغ حق السعی کارگری هستند.
اگر سری به وب‌سایت‌های کاریابی و استخدام بزنید، خواهید دید که بسیاری از کارفرمایان در آگهی‌های شغلی خود، مبلغی بیش از حقوق وزارت کار پیشنهاد می‌دهند. دلیل این است که حقوق وزارت کار به هیچ عنوان کفاف هزینه‌های یک زندگی سطح پایین را نیز نمی‌دهد و بنابراین، کارجویان حاضرند بیکار باشند ولی با حقوق وزارت کار، استخدام نشوند.
عوامل تعیین کننده‌ی حقوق و دستمزد خارج از چهارچوب وزارت کار
· جنسیت: براساس گزارش کامل حقوق و دستمزد که در مرجع اصلی استخدام ایران یعنی وب‌سایت جاب ویژن منتشر شده است، مردان در سال ۹۹ بین ۴۰۰ هزار تومان (در سطوح پایین‌تر) تا بیشتر از ۴ میلیون تومان (در سطوح بالاتر) بیشتر از زنان دریافتی داشته‌اند. این اختلاف در سال ۱۴۰۰ به ۷۰۰ هزار تومان تا شش میلیون تومان می‌رسد. همچنین میانه گروه آماری زنان انتظار افزایش حقوق ۲۸% را داشته‌اند؛ در حالی که این عدد برای مردان ۳۳% بوده است.
· شهر: میانه حقوق و دستمزد شاغلان تهرانی در سال ۹۹، برابر با ۴/۵ میلیون تومان بوده است. این در حالیست که میانه دریافتی افراد شاغل در شهرهای بزرگ و کوچک برابر با ۳/۵ میلیون تومان بوده است. اما در سال ۱۴۰۰، میانه حقوق مورد انتظار برای تهرانی‌ها ۶ میلیون تومان خواهد بود. اما شاغلان شهرهای بزرگ و کوچک، این عدد را به ترتیب ۴/۶ میلیون و ۴/۵ میلیون تومان اعلام نموده‌اند.
· تحصیلات: مطابق با این گزارش در سال ۱۳۹۹ میانه دریافتی افراد دارای تحصیلات دیپلم و پایین‌تر در سال ۹۹ برابر با ۳ میلیون تومان، شاغلان با مدرک کاردانی ۳/۵ میلیون تومان، کارشناسی ۴ میلیون تومان، کارشناسی ارشد ۵ میلیون تومان و دکترا، ۶/۵ میلیون تومان است. در سال ۱۴۰۰، حقوق مورد انتظار این افراد به ترتیب به ۴/۱ میلیون تومان، ۴/۷ میلیون تومان، ۵/۲ میلیون تومان، ۶/۳ میلیون تومان و ۸/۴ میلیون تومان اعلام شده است.
· دانشگاه: میانه حقوق دریافتی فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های سراسری و آزاد، برای سال ۹۹ و ۱۴۰۰، هر دو برابر با ۴/۲ میلیون و ۵/۷ میلیون تومان است. البته برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه پیام نور و غیر انتفاعی و علمی-کاربردی، این اعداد برابر با ۴ میلیون و ۵/۲ میلیون تومان اعلام شده است. همچنین میانه حقوق و دستمزد فارغ‌التحصیلان سایر دانشگاه‌ها در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ به ترتیب ۳/۱ و ۴/۴ میلیون تومان گزارش‌شده است.
· دیگر عوامل: دیگر عواملی که تعیین کننده‌ی حقوق و دستمزد هستند عبارتند از سطح ارشدیت و سابقه کار
در صورتی که می‌خواهید در رابطه با وضعیت حقوق و دستمزد مشاغل مختلف و میزان افزایش آنها در سال ۱۴۰۰ بیشتر بدانید، گزارش حقوق و دستمزد را بخوانید.
Comments