امروزه، همه سازمان‌هایی که که در ساخت و نگهداری زیرساخت‌ها فعالیت داشته باشد، نیازمند مهندسین برق است. این متخصصان، سیستم‌های الکتریکی و کنترل را به خوبی می‌شناسند. مشاغل مختلفی در بازار کار مهندسی برق و در نقاط مختلف کشور وجود دارد.
این شغل نیز همانند سایر مشاغل مهندسی، در کشورهای توسعه‌یافته رشد کندی دارد. در مقابل، در کشورهای در حال توسعه که هنوز زیرساخت‌ها کامل نشده‌اند و پروژه‌های ساخت‌وساز با سرعت قابل توجهی در حال زیاد شدن هستند، نیاز به این رشته بسیار زیاد است. انتظار می‌رود که بازار کار این شغل در دنیا، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹ حدود سه درصد رشد داشته باشد که کمتر از میانگین رشد تمامی مشاغل است.
مهندس‌های برق می‌توانند در زمینه‌های مختلفی مشغول به کار شوند. شرکت‌های فعال در ساخت‌وساز، بیشترین نیاز را به این متخصصان دارند. نیروگاه‌ها و سازمان‌های تأمین الکتریسیته و واحدهای تحقیق و توسعه، از نظر نیاز به این متخصصان در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
برای کارفرمایانی که به دنبال استخدام مهندس برق در شرکت‌های معتبر هستند، مهارت‌ها و توانمندی‌های جانبی اهمیت بیشتری نسبت به درس‌هایی که در دانشگاه خوانده‌اید دارد.
در این مقاله، قصد داریم در رابطه با شغل مهندسی برق صحبت کنیم. همچنین، به معرفی گرایش‌های مختلف رشته‌ی برق و شرایط بازار کار این رشته خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
شاخه‌های مهم مهندسی برق
مهندسی برق را می‌توان بزرگ‌ترین گروه مهندسی دانست. به علت گستردگی کاری و علمی در این رشته؛ مهندسی برق به چهار زیرشاخه مهم و اساسی تقسیم می‌شود:
مهندسی برق قدرت
شاید شما هم یکی از فارغ‌التحصیلان پرشمار این گرایش باشید! به دلیل موقعیت‌های شغلی بهتر برای استخدام مهندس برق قدرت، بسیاری از دانشجویان رشته برق این زیرشاخه را انتخاب می‌کنند. فرصت‌های کاری این رشته بسیار متنوع است؛ از طراحی و ایجاد شبکه انتقال قدرت در نیروگاه‌ها تا طراحی تابلوبرق‌ها در واحدهای صنعتی کوچک.
مهندسی برق کنترل
غالبا مهندسان برق کنترل، وظیفه نظارت و کنترل سیستم‌های طراحی شده را بر عهده دارند. اگر ترجیح می‌دهید برای کار در یک سازمان دولتی گزینش شوید؛ انتخاب این گرایش کمک زیادی به شما می‌کند. معمولا سازمان‌های موشکی و پدافند یا شرکت‌هایی که در زمینه هوافضا فعالیت دارند؛ مهندسان برق کنترل را جذب می‌کنند.
مهندسی برق الکترونیک
کسانی که در این گرایش تحصیل کرده‌اند؛ معمولا در زمینه ساخت قطعات اکترونیکی و مدارها و… فعالیت می‌کنند.
مهندسی برق مخابرات
اگر گرایش مخابرات را انتخاب کرده‌اید؛ می‌توانید در سازمان‌هایی که در زمینه ارتباطات راه دور و تلکام فعالیت می‌کنند؛ مشغول به کار شوید. برخی از این سازمان‌ها عبارتند از: اپراتورهای تلفن همراه، اداره مخابرات، سازمان صدا و سیما و …
چه مشاغلی برای مهندسان برق و الکترونیک وجود دارد؟
از دل چهار گرایش اصلی برق که در بالا به آن ها اشاره کردیم، مشاغل مختلفی بیرون می‌آیند که در زیر به معرفی آنها می‌پردازیم.
مهندس الکترونیک
مهندسی الکترونیک، یک گروه شغلی است که با سرعت بالایی رشد می‌کند. این حوزه‌ی گسترده، شامل مشاغل بسیار متنوعی می‌باشد. تکنسین‌های الکترونیک با مدارها و دستگاه‌های الکترونیکی سروکار دارند. الکترونیک را می‌توان به شاخه‌هایی مثل الکترونیک دیجیتال، الکترونیک آنالوگ، الکترونیک سیستم‌های نهفته و الکترونیک قدرت، تقسیم‌بندی کرد.
شاخه‌ی الکترونیک، شامل مطالعه و استفاده از الکترونیک، الکتریسیته و الکترومغناطیس می‌باشد. متخصصان الکترونیک، محاسبات دقیقی را برای ساخت و نصب قطعات الکترونیکی انجام می‌دهند. این مهندسین، روش‌های جدیدی برای استفاده از نیروی الکتریسیته برای توسعه یا بهبود محصولات الکترونیکی پیدا می‌کنند، نیازهای مشتریان را تحلیل می‌نمایند و الزامات، ظرفیت و هزینه‌ی پروژه‌های ساخت دستگاه‌های الکترونیکی را ارزیابی می‌کنند. یکی دیگر از کارهای تکنسین‌های الکترونیک، تست کردن قطعات و دستگاه‌های الکترونیکی است.
مهندس طراحی شبکه و توسعه‌ی آن
وظایف طراحان شبکه عبارتند از: نصب، توسعه و نگهداری از شبکه‌های کامپیوتری درون سازمانی یا بین سازمانی. سازمان مخابرات یا شرکت‌های ارائه دهنده‌ی خدمات شبکه، متخصص شبکه استخدام می‌کنند. البته هر سازمان بزرگی که دارای شبکه‌ی داخلی باشد، نیازمند مهندس شبکه است. رشد قابل انتظار برای مهندسی شبکه در حدفاصل سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود چهار درصد است.
مهندس برق خودرو
این شغل شامل طراحی سیستم‌های سیم‌کشی و ساخت یا مونتاژ قطعات الکتریکی خودروها می‌باشد.
مهندس برنامه‌نویس برق
خیلی از سیستم‌های الکترونیکی و سیستم‌های کنترل، توسط نرم‌افزارها کار می‌کنند. بنابراین، آن دسته از مهندسین الکترونیک و الکتریسیته که با برنامه‌نویسی آشنایی داشته باشند، بازار کار بهتری دارند و می‌توانند به برنامه‌نویسی این سیستم‌ها روی بیاورند.
برای یافتن آگهی‌های استخدام برنامه‌نویس برق می‌توانید به کاریابی آنلاین جاب ویژن مراجعه کنید.
مهندس کنترل برق
مهندسین کنترل، از نظریه‌ی کنترل برای طراحی سیستم‌های خودکار و اتوماسیون استفاده می‌کنند. در این حوزه، از سنسورها استفاده‌های زیادی می‌شود. یک متخصص کنترل باید سیستمی را طراحی کند که به داده‌های گردآوری شده از طریق سنسورها، واکنش درست نشان دهد. با وجود اینکه به نظر می‌رسد که این شغل باید رشد زیادی در آینده داشته باشد ولی پیشبینی شده است که بازار کار مهندسی برق کنترل، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها سه درصد رشد داشته باشد.
کارشناس ار اند دی برق
یکی از انواع کار برای مهندس برق، تحقیق و توسعه است. میزان مشاغل تحقیق و توسعه در بازار کار مهندسی برق، در مقایسه با خیلی از گروه‌های شغلی، بیشتر است. فناوری به سرعت در حال رشد است و سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی نیز باید پا به پای آن رشد کنند. بنابراین، بسیاری از شرکت‌های فعال در زمینه‌ی ساخت این سیستم‌ها، دارای واحدهای تحقیق و توسعه (R&D) هستند.
مهندس مخابرات
کارشناسان مخابرات با اصول کار سیستم‌های مخابراتی مثل سیستم‌های انتقال صوت یا داده، فیبرهای نوری و امواج، آشنایی دارند و سیستم‌های مخابراتی را طراحی کرده، توسعه می‌دهند و از آنها نگهداری می‌کنند. سازمان‌هایی مثل سازمان مخابرات، صدا و سیما و ارگان‌های نظامی، نیازمند کارشناس مخابرات هستند.
مهندس برق صنعتی
این گروه از مهندسین، طیف گسترده‌ای از سیستم‌های الکتریکی صنعتی را به طور ایمن و مطابق با استانداردها، طراحی کرده، می‌سازند، رفع اشکال می‌کنند و بر عملکرد آنها، نظارت دارند.
میزان حضور خانم‌ها در بازار کار مهندسی برق
خیلی از مشاغل در این گروه شغلی، نیازمند حضور در محیط‌های ساخت‌وساز یا محیط‌های صنعتی است. بنابراین، سازمان‌هایی که به دنبال جذب تکنسین الکتریسیته‌ی صنعتی، تکنسین الکترومکانیک، تعمیرکار و مونتاژ‌کار الکترونیک، متخصص شبکه، کارشناس مخابرات و … هستند، فقط نیروی آقا قبول می‌کنند. البته در بعضی مشاغل مثل مهندس فروش، نیاز به نیروی خانم بیشتر است. در بازار کار سایر مشاغل، تفاوت‌های جنسیتی دیده نمی‌شود. به طور کلی، می‌توان گفت که بازار کار مهندسی برق برای خانم ها چندان پررونق نیست و اکثر سازمان‌ها، نیازمند کارشناس برق آقا هستند.
خانم‌ها برای برای مشاهده‌ی آگهی‌های استخدام مهندس برق خانم کلیک کنند.
چه مهارت‌هایی شانس موفقیت در رشته‌ی مهندسی برق را بالا می‌برند؟
درس‌هایی که شما در دانشگاه می‌خوانید بسیار سخت و پیچیده هستند؛ اما برای کارفرما کافی نیستند. علاوه بر توانایی‌تان در کار با نرم‌افزارهای مرتبط (که در بخش بعدی بیشتر درباره آنها توضیح خواهیم داد)؛ باید از مهارت‌های دیگری هم برخوردار باشید تا سازمانی که درخواست جذب مهندس برق داده را مجاب کنید که از بین متقاضیان فراوان، شما را انتخاب کند.
بخشی از این مهارت‌ها، فنی هستند و به توانایی شما در حیطه تخصصی‌تان برمی‌گردند؛ اما تعداد دیگری از مهارت‌هایی که باید به آنها تسلط داشته باشید؛ مهارت‌های عمومی یا اصطلاحا مهارت‌های نرم هستند.
مهارت‌های ریاضی: قطعا فردی که در دانشگاه در رشته مهندسی برق پذیرفته شده، تسلط خوبی به مهارت‌های ریاضی دارد؛ اما باز هم ممکن است در برخی از موقعیت‌های شغلی نیاز به توانایی‌های بیشتری در این زمینه باشد. مخصوصا در مشاغلی که با مدارها و قطعات بسیار حساس سر و کار دارند؛ نیاز بیشتری به تسلط در این مهارت دارید.
دست به آچار بودن: مهارت و توانایی کار عملی یا اصطلاحا دست به آچار بودن، برای استخدام مهندس برق اهمیت بسیار زیادی دارد. معمولا کارفرما به دنبال فردی می‌گردد که حتی در نبود تکنسین‌ها بتواند مشکلات اولیه تجهیزات و قطعات را پیدا و حل کند.
نوشتن: شاید نیاز به مهارت نوشتن برای جذب مهندس برق منطقی به نظر نرسد؛ اما خوب است بدانید که بخشی از وظایف این فرد، این است که کتابچه‌های راهنمای تعمیر و نگهداری قطعات و تجهیزات، اسناد طراحی و نشریات فنی سیستم‌ها و محصولات تولید و طراحی شده را فراهم کند. قطعا اگر در نوشتن مهارت نداشته باشید؛ در این زمینه با مشکل مواجه خواهید شد.
زبان انگلیسی قوی: مهارت‌های نوشتاری و گفتاری شما در زبان انگلیسی، شانس شما را برای استخدام مهندس برق بالا خواهد برد. چرا که برای کار در این رشته و طراحی سیستم‌های کارآمد و بهینه نیاز دارید با علم روز همراه باشید و جدیدترین اطلاعات را از ژورنال‌های خارجی مطالعه کنید.
تمرکز: کار با سیستم‌های الکترونیکی به تمرکز ودقت بسیار زیادی احتیاج دارد و اگر از آن دست افرادی هستید که به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهند؛ در حل مشکلات و طراحی سیستم‌ها با مشکلات جدی مواجه خواهید شد.
ابتکار عمل: همه سیستم‌ها و تجهیزات از یک الگو پیروی نمی‌کنند و ممکن است هربار مشکل جدیدی برای قطعات به وجود بیاید. شما باید آمادگی داشته باشید در برخورد با مشکلات پدیدآمده، رویکردهای متنوع و گوناگونی اتخاذ کنید تا مشکلات و ایرادات کار در کمترین زمان حل شوند.
مهارت‌های بین فردی و روحیه همکاری: قرار نیست به‌عنوان یک مهندس برق تنها پشت میزی بنشینید و کار کنید. شما باید با تکنسین‌ها، مدیران پروژه، کارفرماها و…. همکاری کنید و درک متقابلی از خواسته‌ها، توانمندی‌ها و نقاط ضعف و قوت یکدیگر داشته باشید.
برای آشنایی بیشتر با شرایط استخدام مهندس برق، کلیک کنید.
یک مهندس برق چه مسئولیت‌هایی دارد و باید چه کارهایی انجام دهد؟
بسته به گرایش‌های انتخابی، فرصت‌های شغلی و زمینه‌های کاری برای مهندسان برق بسیار متنوع است. اما معمولا هنگامی که سازمانی درخواست استخدام مهندس برق را منتشر می‌کند؛ به دنبال فردی است که چندین مورد از وظایف زیر را انجام دهد:
طراحی، توسعه، تست و مدیریت ابزارهای الکترونیک
توسعه استانداردها برای سیستم‌ها و روش‌های الکتریکی و الکترونیکی
تجزیه و تحلیل نیازهای مشتری و تعیین ظرفیت و هزینه برای تهیه یک سیستم ارزیابی و توسعه سیستم‌ها
طراحی و تولید روش‌های جدید برای بهبود یا طراحی محصولات به کمک ابزارها و سیستم‌های الکتریکی
می‌توان گفت به‌عنوان مهندس برق، وظیفه اصلی شما طراحی محصولات و سیستم‌های الکتریکی و الکترونیکی برای کاربردهای تجاری، صنعتی، پزشکی، نظامی، نرم‌افزار و … است و زمینه کاری شما را مجموعه‌ای مشخص می‌کند که در آن جذب شده‌اید.
دلایل نیاز بالا به استخدام مهندس برق چیست؟
سازمان‌ها و مجموعه‌هایی که به دنبال جذب مهندس برق هستند؛ معمولا در حوزه صنعت یا خدمات فعالیت می‌کنند. این سازمان‌های دولتی یا خصوصی، بسته به نوع فعالیت انتظار دارند مهندس برق سیستم‌ها و ابزارهای الکتریکی و الکترونیکی را طراحی و تولید کند. همچنین مهندس برق باید در فواصل معین و مشخص، به سایت‌ها و شهرهایی که تجهیزات الکترونیکی در آن محل‌ها نصب شده‌اند سرکشی کرده و میزان کارایی وسایل را بررسی کند.
با توجه به اهمیت این کار، معمولا کارفرما شرایط ویژه‌ای برای این افراد در نظر می‌گیرد. به همین دلیل در بیشتر مواقع مزایای کاری این شغل بیشتر از مشاغل مشابه است.
رشته‌ی مهندسی برق در آینده به کدام سو می‌رود؟
به نظر می‌رسد که بازار کار مهندسی برق در آینده‌ای نه‌چندان دور، تغییرات زیادی خواهد داشت. توجه عمده‌ی شرکت‌های فعال در این صنعت به بخش تحقیق و توسعه، به منظور ارائه‌ی راهکارهایی بهتر برای تولید، ذخیره‌سازی و مصرف انرژی الکتریکی است. با وجود اینکه بازار کار این صنعت، رشد چندانی ندارد، ولی به نظر نمی‌رسد که سرعت رشد آن، پایین‌تر بیاید. در زیر فهرستی از موضوعات مهم در آینده‌ی این صنعت آورده شده است:
شبکه‌های توزیع هوشمند الکتریسیته
خودروها و ماشین آلات الکتریکی
انتقال بی‌سیم نیروی الکتریکی
دستگاه‌های همراه وایرلسی
هوش مصنوعی
محصولات پیش‌ساخته
فناوری‌های روشنایی کم-مصرف
اینترنت اشیاء (IoT)
توسعه‌ی پایدار
باتری‌های بهتر
رباتیک
مسیر پیشرفت شغلی در رشته‌ی مهندسی برق چگونه است؟
اگر به دنبال جذب در سازمان‌ها و شرکت‌های معتبر هستید؛ باید از همان دوران دانشجویی روی مهارت‌هایی مانند تسلط بر نرم‌افزارها، مخصوصا متلب کار کنید. یکی دیگر از مواردی که می‌تواند بعدها در گزینش شما تاثیرگذار باشد؛ کارآموزی‌ها و شرکت در دوره‌های عملی است.
از آنجا که معمولا استخدام مهندس برق بدون سابقه کار کمتر اتفاق می‌افتد؛ بهتر است از همان زمان تحصیل به بخش «ارتباط با صنعت» دانشگاه مراجعه کنید و دوره‌های کارآموزی بدون حقوق را بگذرانید.
اگر هم فارغ‌التحصیل شده‌اید و در جستجوی فرصتی برای استخدام مهندس برق بدون سابقه کار می‌گردید؛ بهتر است ابتدا از فرصت‌های شغلی جذب تکنسین شروع کنید. احتمالا ترجیح می‌دهید به‌عنوان مهندس برق و طراح کارتان را شروع کنید؛ اما کارفرماها به تجربه کار عملی شما اهمیت زیادی می‌دهند و تجربه کاری در موقعیت تکنسین، شانس شما را برای یافتن شغل ایده‌آلتان بسیار بالاتر خواهد برد.
بعد از اینکه سابقه کاری کسب کردید و در کار با نرم‌افزارهای مرتبط خبره شدید؛ می‌توانید در موقعیت‌های بهتری به دنبال شغل مورد نظرتان بگردید. به غیر از مشاغل دولتی که درباره آنها صحبت کردیم؛ کار در صنعت انرژی‌های نو مثل نیروگاه‌های خورشیدی یا ساخت اجزاء نیمه هادی هم به دلیل رشد سریع فناوری‌های مربوطه و نوآوری‌های ایجاد شده در آنها، از چشم‌انداز شغلی خوبی برخوردار است.
بر اساس داده‌های موجود به نظر می‌رسد مشاغل حوزه مهندسی برق، به دلیل رشد علم و اختراعات جدید در حال دگرگونی و تغییر هستند. اگر ترجیح می‌دهید به جای کار مستقیم در صنعت، به پژوهش در این زمینه بپردازید و راهکارهایی برای توسعه و بهینه‌سازی سیستم‌ها و روش‌های رایج پیدا کنید؛ می‌توانید در آزمایشگاه ها، دانشگاه‌ها و پژوهشکده‌ها به تیم‌های تحقیقاتی بپیوندید. البته معمولا برای جذب در این موقعیت‌های شغلی باید تحصیلات تکمیلی (ارشد یا دکترا) داشته باشید.
مسیر شغلی دیگری که بعد از طی نمودن مراحل بالا برای شما باز می‌شود؛ مشاوره است. انتخاب شغل مشاوره هم درآمد خوبی دارد و هم امکان کار کردن در ساعات دلخواه را برای شما فراهم می‌کند. تقاضا برای جذب مشاور در حوزه مهندسی برق هم روز به روز بیشتر می‌شود و دست شما را برای انتخاب شرکت و سازمان مورد نظر باز می‌گذارد.
کارآفرینی هم پله آخری است که می‌توانید روی آن قرار بگیرید. البته گاهی دانشجویان و افراد تازه‌کار هم اقدام به این کار می‌کنند؛ اما تجربه نشان می‌دهد بهتر است ابتدا تجربه لازم در همه زمینه‌های کاری به دست بیاورید و سپس برای احداث کارگاه، شرکت یا کارخانه خود اقدام کنید. خوشبختانه به دلیل نیازها و کمبودهای بازار کار، موقعیت‌های فراوانی وجود دارد که می‌توانید در آن زمینه‌ها کسب و کار خودتان را راه‌اندازی کنید.
سخن پایانی
مهندسان برق در چهار گرایش برق قدرت، برق کنترل، برق مخابرات و برق الکترونیک تحصیل می‌کنند که هر یک بخشی از نیازهای بازار در صنعت برق را پاسخگو است.
فارغ از شغل‌های دولتی مانند کار در صنایع نظامی، هواپیمایی و هوافضا، خودرو‌سازی، شرکت‌های مخابراتی و صنایع موشکی، مشاغلی مانند ساخت و ساز، مهندسی پزشکی و نیروگاه‌ها هم به استخدام مهندس برق احتیاج دارند. البته در مشاغل نیمه دولتی و خصوصی، معمولا نیاز به استخدام مهندس برق قدرت بیشتر از سایر گرایش‌هاست.
اگرچه منابع درسی و دانشگاهی برای این رشته بسیار سخت و پیچیده هستند؛ اما باید علاوه بر آنها به زبان انگلیسی و نرم‌افزارهای تخصصی هم مسلط باشید. مهارت‌های زبان انگلیسی از آن رو برای شما اهمیت دارد که بتوانید منابع تخصصی و اصلی را مطالعه کنید و از علم روز مطلع باشید. توانایی کار با نرم‌افزارها هم یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های کارفرما در هنگام جذب مهندس برق است.
تسلط به متلب و یک زبان برنامه نویسی مثل C یا پایتون برای همه مهندسان برق ضروری است، اما یادگیری سایر نرم‌افزارها بستگی به حوزه تخصصی شما دارد.
با تقویت این مهارت‌ها و سایر ویژگی‌های مدنظر کارفرما، شانس زیادی دارید که به صورت پروژه‌ای یا تمام وقت در سازمان‌ها و مجموعه‌ها پذیرفته شوید و بعد از آن حتی می‌توانید خودتان شرکت یا موسسه‌ای را تاسیس کنید.
Comments